Szkolenie – Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika (bez PPK)

Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika niebędącego uczestnikiem PPK

Spis lekcji / ćwiczeń

25-letni pracownik zatrudniony na pełny etat otrzymuje co miesiąc stałą pensję w wysokości 4.860 zł brutto, która od lutego 2024 r. została zajęta przez komornika z powodu posiadania ponad 15-tysięcznego zadłużenia względem banku z racji niespłacenia kredytu konsumenckiego. Jest on uprawniony do podwyższonych kosztów uzyskania przychodu (300 zł) i kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe (300 zł).

Jak w przypadku ww. pracownika powinno wyglądać pełne rozliczenie lutowej listy płac uwzględniającej potrącenie komornicze oraz fakt, iż zatrudniony nie ma prawa do „zerowego PIT” i zrezygnował z PPK?

Poniżej wyjaśnienia, ćwiczenie i prawidłowe wyliczenia

Wysłuchaj wyjaśnień eksperckich:

Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika niebędącego uczestnikiem PPK

Z pensji pracowniczej – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, w rozumieniu ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi (przy czym nie chodzi tu o zaliczki na poczet wynagrodzenia, ale zaliczki np. na poczet podróży służbowej lub zakup materiałów na polecenie pracodawcy);
• kary pieniężne przewidziane w 108 Kodeksu pracy.

Potrąceń dokonuje się w przedstawionej kolejności. Oznacza to, że jako pierwsze potrąca się sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, następnie sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, a jako ostatnie udzielone pracownikowi zaliczki pieniężne i kary.

Z wynagrodzenia za pracę odlicza się ponadto, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do płacy.

Jednocześnie należności inne niż te, o których wspomniałem, mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.

Potrącenia z wynagrodzenia mogą być dokonywane w następujących granicach:

• w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia oraz
• w przypadku egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy

Przy zbiegu potrąceń z różnych tytułów, potrącenia kwot egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia pracownika po odliczeniach składkowo-podatkowych, a łącznie z potrąceniami należności alimentacyjnych – trzech piątych wynagrodzenia netto.

Niezależnie od wspomnianych górnych pułapów, kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108 Kodeksu pracy.

Dodajmy, że:

• potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia;
• nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.

Potrącenia wymagają od osób zajmujących się szeroko rozumianą sferą kadr i płac przestrzegania ściśle określonych zasad. Przy ich dokonywaniu należy przede wszystkim przestrzegać dwóch ograniczeń w postaci górnej granicy potrącenia oraz kwoty wolnej od potrąceń. W konsekwencji, trzeba trzymać się następującej chronologii obliczeń:

Krok 1. wyliczenie maksymalnej kwoty potrącenia (nie dotyczy to jedynie potrąceń dobrowolnych),

Krok 2. wyznaczenie kwoty wolnej od potrąceń,

Krok 3. sprawdzenie, czy potrącenie maksymalnej dopuszczalnej przepisami kwoty nie naruszy kwoty wolnej (która nie obowiązuje wyłącznie przy egzekucji na poczet alimentów) – jeżeli z wyliczeń wynika, że kwota wolna byłaby naruszona, wówczas istnieje obowiązek ograniczenia potrącenia do wysokości, która zapewni jej zachowanie.

Przy ustalaniu kwot wolnych od potrąceń istotne są aktualnie przede wszystkim:

• poziom ustawowego minimum płacowego,
• wymiar czasu pracy pracownika wskazany w umowie o pracę,
• rodzaj dokonywanego z płacy potrącenia,
• wysokość wpłat dokonywanych na PPK,
• wskaźniki podatkowe takie jak zryczałtowane koszty uzyskania przychodu oraz kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek,
• fakt, czy zatrudniony objęty jest „zerowym PIT” (czyli czy korzysta z „ulgi dla młodych”, „ulgi na powrót”, „ulgi dla rodzin” lub „ulgi dla seniorów”).

Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

• ustawowego, minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• 75% minimalnego wynagrodzenia netto – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
• 90% minimalnego wynagrodzenia netto – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 Kodeksu

Przy potrącaniu za zgodą pracownika należności na rzecz pracodawcy, kwota wolna to 100% płacy minimalnej netto, a przy dobrowolnych potrącaniach dokonywanych na rzecz innego podmiotu niż pracodawca – 80% ustawowego wynagrodzenia minimalnego netto.

Rozwiąż ćwiczenie – Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika niebędącego uczestnikiem PPK

Prawidłowe wyliczenia:

Kwota wolna od potrąceń