Szkolenie – Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika (bez PPK)

Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika niebędącego uczestnikiem PPK

 

Spis lekcji / ćwiczeń

25-letni pracownik zatrudniony na pełny etat otrzymuje co miesiąc stałą pensję w wysokości 4.860 zł brutto, która od lutego 2024 r. została zajęta przez komornika z powodu posiadania ponad 15-tysięcznego zadłużenia względem banku z racji niespłacenia kredytu konsumenckiego. Jest on uprawniony do podwyższonych kosztów uzyskania przychodu (300 zł) i kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe (300 zł).

 

Jak w przypadku ww. pracownika powinno wyglądać pełne rozliczenie lutowej listy płac uwzględniającej potrącenie komornicze oraz fakt, iż zatrudniony nie ma prawa do „zerowego PIT” i zrezygnował z PPK?

 

 

Poniżej wyjaśnienia, ćwiczenie i prawidłowe wyliczenia

 

Wysłuchaj wyjaśnień eksperckich dotyczących zagadnienia:

Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika niebędącego uczestnikiem PPK

 

Z pensji pracowniczej – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, w rozumieniu ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi (przy czym nie chodzi tu o zaliczki na poczet wynagrodzenia, ale zaliczki np. na poczet podróży służbowej lub zakup materiałów na polecenie pracodawcy);
• kary pieniężne przewidziane w 108 Kodeksu pracy.

 

Potrąceń dokonuje się w przedstawionej kolejności. Oznacza to, że jako pierwsze potrąca się sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, następnie sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, a jako ostatnie udzielone pracownikowi zaliczki pieniężne i kary.

 

Z wynagrodzenia za pracę odlicza się ponadto, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do płacy.

Jednocześnie należności inne niż te, o których wspomniałem, mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.

 

Potrącenia z wynagrodzenia mogą być dokonywane w następujących granicach:

• w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia oraz
• w przypadku egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy

 

Przy zbiegu potrąceń z różnych tytułów, potrącenia kwot egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne oraz zaliczek pieniężnych nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia pracownika po odliczeniach składkowo-podatkowych, a łącznie z potrąceniami należności alimentacyjnych – trzech piątych wynagrodzenia netto.

 

Niezależnie od wspomnianych górnych pułapów, kary pieniężne potrąca się w granicach określonych w art. 108 Kodeksu pracy.

 

 

Dodajmy, że:

• potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia;
• nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.

 

Potrącenia wymagają od osób zajmujących się szeroko rozumianą sferą kadr i płac przestrzegania ściśle określonych zasad. Przy ich dokonywaniu należy przede wszystkim przestrzegać dwóch ograniczeń w postaci górnej granicy potrącenia oraz kwoty wolnej od potrąceń. W konsekwencji, trzeba trzymać się następującej chronologii obliczeń:

Krok 1. wyliczenie maksymalnej kwoty potrącenia (nie dotyczy to jedynie potrąceń dobrowolnych),

Krok 2. wyznaczenie kwoty wolnej od potrąceń,

Krok 3. sprawdzenie, czy potrącenie maksymalnej dopuszczalnej przepisami kwoty nie naruszy kwoty wolnej (która nie obowiązuje wyłącznie przy egzekucji na poczet alimentów) – jeżeli z wyliczeń wynika, że kwota wolna byłaby naruszona, wówczas istnieje obowiązek ograniczenia potrącenia do wysokości, która zapewni jej zachowanie.

 

Przy ustalaniu kwot wolnych od potrąceń istotne są aktualnie przede wszystkim:

• poziom ustawowego minimum płacowego,
• wymiar czasu pracy pracownika wskazany w umowie o pracę,
• rodzaj dokonywanego z płacy potrącenia,
• wysokość wpłat dokonywanych na PPK,
• wskaźniki podatkowe takie jak zryczałtowane koszty uzyskania przychodu oraz kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek,
• fakt, czy zatrudniony objęty jest „zerowym PIT” (czyli czy korzysta z „ulgi dla młodych”, „ulgi na powrót”, „ulgi dla rodzin” lub „ulgi dla seniorów”).

 

Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

• ustawowego, minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• 75% minimalnego wynagrodzenia netto – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
• 90% minimalnego wynagrodzenia netto – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 Kodeksu

Przy potrącaniu za zgodą pracownika należności na rzecz pracodawcy, kwota wolna to 100% płacy minimalnej netto, a przy dobrowolnych potrącaniach dokonywanych na rzecz innego podmiotu niż pracodawca – 80% ustawowego wynagrodzenia minimalnego netto.

Rozwiąż ćwiczenie – Wyliczanie kwoty potrącenia niealimentacyjnego pełnoetatowego pracownika niebędącego uczestnikiem PPK

Prawidłowe wyliczenia:

 

Wiersz / Poz.	Składniki	Sposób wyliczenia	Prawidłowe wyliczenia dokonane przez kalkulator
1	Wynagrodzenie za pracę + inne składniki płacy brutto		4.860,00 zł
2	Wynagrodzenie chorobowe		0,00 zł
3	Podstawa wymiaru składek społecznych	4860 zł	4.860,00 zł
4	Składka na ubezpieczenie emerytalne	4860 zł × 9,76%	474,34 zł
5	Składki na ubezpieczenia rentowe	4860 zł × 1,5%	72,90 zł
6	Składka na ubezpieczenie chorobowe	4860 zł × 2,45%	119,07 zł
7	Suma składek na ubezpieczenie społeczne	474,34 zł + 72,9 zł + 119,07 zł	666,31 zł
% PIT	Stawka procentowa podatku		12%
8	Koszty uzyskania przychodu		300,00 zł
10	Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych	4860 zł – 666,31 zł (skł. społeczne finans. przez zatrudnionego) – 300 zł – 0 zł	3.894,00 zł
11	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2)		300,00 zł
12	Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem	(3894 zł × 12%) – 300 zł	167,28 zł
13	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	4860 zł – 666,31 zł (skł. społ. fin. przez zatrud.)	4.193,69 zł
14	Składka zdrowotna (*skł. nie została obniżona do wyliczonego na liście podatku, gdyż od 2022 r. obniżenie stosuje się do kwoty zaliczki PIT obliczonej zgodnie z regułami z 31.12.2021 r.)	4193,69 zł × 9%	377,43 zł
15	Składka zdrowotna do odliczenia od podatku		0,00 zł
16	Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych	167,28 zł po zaokrągleniu do pełnych zł	167,00 zł
17	Kwota netto (przed pomniejszeniem o wpłatę na PPK)	4860 zł – 666,31 zł – 377,43 zł – 167 zł	3.649,26 zł
18	Wpłata do PPK finansowana przez pracownika		0,00 zł
19	Kwota netto pomniejszona o wpłatę na PPK fin. przez pracownika	3649,26 zł – 0 zł – 0 zł + 0 zł	3.649,26 zł

 

Wyliczenia kwoty potrącenia
	Finalna kwota wolna od potrąceń ustalona na podstawie podanych wyżej informacji   Dokładne wyliczenie kwoty wolnej znajduje się w tabeli poniżej		3.227,98 zł
	Maksymalna kwota możliwa do potrącenia przy uwzględnieniu kwoty wolnej od potrąceń i rodzaju potrącenia	3649,26 zł (netto) – 3227,98 zł (kwota wolna) = 421,28 zł (wyższego potrącenia nie da się zrealizować, gdyż naruszyłoby to kwotę wolną)	421,28 zł

 

Kwota wolna od potrąceń

Wiersz / Poz.	Składniki	Działanie	Kwota
1	Minimalne wyn. brutto ustalone proporcjonalnie do wymiaru etatu	4242 zł (płaca minimalna brutto) x 1/1 = 4242 zł (brutto)	4.242,00 zł
2d	Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania		0,00 zł
3	Podstawa wymiaru składek społecznych	4242 zł	4.242,00 zł
4	Składka na ubezpieczenie emerytalne	4242 zł × 9,76%	414,02 zł
5	Składki na ubezpieczenia rentowe	4242 zł × 1,5%	63,63 zł
6	Składka na ubezpieczenie chorobowe	4242 zł × 2,45%	103,93 zł
7	Suma składek na ubezpieczenie społeczne	414,02 zł + 63,63 zł + 103,93 zł	581,58 zł
% PIT	Stawka procentowa podatku		12%
8	Koszty uzyskania przychodu		300,00 zł
9	Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych	4242 zł – 581,58 zł (skł. społeczne finans. przez zatrudnionego) – 300 zł – 0 zł	3.360,00 zł
10	Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2)		300,00 zł
11	Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem	(3360 zł × 12%) – 300 zł	103,20 zł
12	Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne	4242 zł – 581,58 zł (skł. społ. fin. przez zatrud.)	3.660,42 zł
13	Składka zdrowotna	3660,42 zł × 9%	329,44 zł
14	Składka zdrowotna do odliczenia od podatku		0,00 zł
15	Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych	103,2 zł po zaokrągleniu do pełnych zł	103,00 zł
16	Kwota netto	4242 zł – 581,58 zł – 329,44 zł – 103 zł	3.227,98 zł
17	Wpłata do PPK finansowana przez pracownika		0,00 zł
18	Kwota wolna od potrąceń	(3227,98 zł – 0 zł) x 100%	3.227,98 zł