Skutki dla pracodawców odwołania stanu zagrożenia epidemicznego

Mocą rozporządzenia Ministra Zdrowia z 14 czerwca 2023 r., opublikowanego w Dz.U. pod poz. 1118, zdecydowano o odwołaniu z dniem 1 lipca 2023 r. na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego. Tym samym przesądzono o odejściu od szczególnych rozwiązań ustanowionych w związku z wirusem SARS-CoV-2. Wiele z nich dotyczy obszaru prawa pracy.

Powyższa zmiana dla pracodawców oznacza m.in.:

koniec zawieszenia obowiązku przeprowadzania okresowych szkoleń bhp oraz wykonywania profilaktycznych badań okresowych pracowników,
uchylenie możliwości jednostronnego udzielenia przez pracodawcę zaległego urlopu wypoczynkowego w wymiarze do 30 dni,
przywrócenie tzw. fikcji doręczenia przesyłek dwukrotnie awizowanych,
konieczność podjęcia w razie potrzeby działań w zakresie legalizacji pobytu i pracy w Polsce cudzoziemców, co do których miały zastosowanie specjalne uregulowania wprowadzone z powodu epidemii koronawirusa,
pozbawienie przywileju:
- - obniżania określonych świadczeń wypłacanych na okoliczność kończenia współpracy z pracownikiem,
  - rozwiązywania obowiązującej po ustaniu stosunku pracy umowy o zakazie konkurencji z okresem wypowiedzenia wynoszącym 7 dni,
  - zawieszania obowiązku tworzenia zfśs oraz odprowadzania odpisu na ten fundusz w razie określonego spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń.

Szkolenia bhp

Koniec stanu zagrożenia epidemicznego oznacza:

powrót do ogólnych zasad przeprowadzania szkoleń bhp;
w rezultacie brak możliwości organizowania wstępnych szkoleń bhp za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, co było dozwolone w okresach epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego, z nielicznymi wyjątkami dotyczącymi instruktażu stanowiskowego.

Zauważmy, że w przypadku gdy termin przeprowadzenia szkolenia okresowego w dziedzinie bhp przypada / przypadał w czasie trwania stanu epidemii / zagrożenia epidemicznego lub w okresie 30 dni od dnia odwołania ww. stanu, termin ten wydłużono do 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. Z uwagi jednak na fakt, że czas na dopełnienie wspomnianego obowiązku przypada na okres wakacyjny, zaproponowano wydłużenie ww. terminu z 60 dni do 180 dni. Modyfikację w tym zakresie zapisano ustawie o świadczeniu wspierającym, która na w na dzień oddania niniejszej publikacji do dystrybucji, była nadal procedowana (etap prac nad tą ustawą można śledzić pod linkiem: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3130).

Badania lekarskie z zakresu medycyny pracy

Od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego należy wrócić do stosowania ogólnych zasad i terminów dotyczących badań profilaktycznych określonych w przepisach Kodeksu pracy. Przy czym pamiętać należy, że ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, zachowały:

orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po dniu 7 marca 2020 r.;
dotyczące badań wstępnych i kontrolnych orzeczenia wydane w okresie stanu epidemii / zagrożenia epidemicznego przez innego lekarza niż lekarz uprawniony do wykonywania badań z zakresu medycyny pracy.

Co ważne, od 1 lipca 2023 r., znów (tak jak przed stanem epidemii / zagrożenia epidemicznego):

wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby zatrudniane na stanowisko administracyjno-biurowe (miejmy na uwadze, że w okresie stanu epidemii / zagrożenia epidemicznego osoby te nie podlegały takim badaniom, jeżeli tylko posiadały aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca stwierdził, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy);
wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:
- - przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą,
  - przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych;

pracownikom zatrudnionym w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających należy zapewnić okresowe badania lekarskie także:
- po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami;
- po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

Zaległy urlop wypoczynkowy

Po zakończeniu stanu zagrożenia epidemicznego, pracodawca nie może powoływać się przy wysyłaniu pracownika na „przymusowy” płatny wypoczynek na przepis art. 15gc ustawy antykryzysowej, zezwalający w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, na udzielanie pracownikowi, w terminie wskazanym przez pracodawcę, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu. Nie zmienia to jednak faktu, iż nadal w mocy pozostaje reguła, w myśl której w pewnych sytuacjach wskazanych wprost w przepisach lub opisanych w orzecznictwie sądowym i wyjaśnieniach resortowych, dopuszczalne jest udzielenie urlopu bez aprobaty zatrudnionego. Chodzi tu o urlop udzielany:

podczas wypowiedzenia umowy o pracę (art. 167¹p.),
w celu wykorzystania „zaległości urlopowych” (por. m.in. wyrok SN z 24 stycznia 2006 r., sygn. akt I PK 124/05, OSNP 2006/23-24/354, odpowiedź resortu pracy z 9 listopada 2016 r. na interpelację nr 6830, znak: K8INT6830, a także stanowisko Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy, znak: GNP-364-4560-14-1/17/PE/RP).

Wysokość odpraw i odszkodowań wypłacanych w związku z rozwiązaniem umowy o pracę

Od momentu zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego zakłady pracy nie mogą korzystać z przywileju obniżania do poziomu 10-krotności ustawowej płacy minimalnej wysokości odpraw, odszkodowań lub innych świadczeń pieniężnych należnych w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

Wypowiadanie umowy o zakazie konkurencji

Od 1 lipca 2023 r.:

nie ma już przewidzianej w okresie stanu epidemii / zagrożenia epidemicznego możliwości rozwiązywania obowiązującej po ustaniu stosunku pracy umowy o zakazie konkurencji z okresem wypowiedzenia wynoszącym 7 dni,
w efekcie wraca zasada, mówiąca o dopuszczalności wypowiadania ww. umowy, jeżeli jej strony to uprzednio dopuściły (por. wyroki SN z 12 marca 2014 r., sygn. akt II PK 151/13, OSNP 2015/6/75 oraz z 7 czerwca 2011 r., sygn. akt II PK 322/10).

Obowiązki dotyczące zfśs i wypłacania świadczeń urlopowych

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego jest równoznaczne:

z końcem automatycznego zawieszania postanowień układu zbiorowego pracy bądź regulaminu płac, przewidujących wyższą od ustawowej wysokość odpisu socjalnego bądź innych świadczeń socjalno-bytowych niż wynika to z ustawy o zfśs;
z koniecznością stosowania „w pełnym zakresie” przepisów ustawy o zfśs oraz wewnętrznych uregulowań odnoszących się do kwestii „socjalnych”, co jest wynikiem tego, że od 1 lipca 2023 r. stracił moc przepis art. 15ge ustawy antykryzysowej, stanowiący, że podczas stanu epidemii / zagrożenia epidemicznego, pracodawcom doświadczającym określonego spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń w rozumieniu przepisów ustawy antykryzysowej, zezwolono na zawieszenie obowiązków:
- - tworzenia lub funkcjonowania zfśs,
  - dokonywania odpisu podstawowego albo
  - wypłaty świadczeń urlopowych.

Fikcja doręczenia przesyłek dwukrotnie awizowanych

Na mocy art. 98 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, ustawodawca zdecydował, że nieodebranych pism, podlegających doręczeniu za potwierdzeniem odbioru przez operatora pocztowego, których termin odbioru określony w zawiadomieniu o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru przypadał w trakcie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii, nie można uznać za doręczone podczas tych stanów oraz przed upływem 14 dni od dnia ich zniesienia. Odnosi się to również do przekazywanych pracownikowi listem poleconym.

Na szczęście, po upływie 14 dni od daty odwołania stanu zagrożenia epidemicznego:

przewidziano odwieszenie tzw. fikcji doręczenia dwukrotnie awizowanych, co ułatwi znacząco pracodawcom składanie oświadczeń woli wymagających formy pisemnej (np. wypowiedzenia czy rozwiązania umowy bez wypowiedzenia) pod nieobecność pracownika, który uchyla się od odbioru przesyłki;
oświadczenia przesyłane listownie znów można uznawać za doręczone najpóźniej 7 dnia od drugiego awizowania, czyli od pozostawienia przez listonosza w skrzynce pocztowej drugiego zawiadomienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 października 2005 r., sygn. akt I PK 37/05).

Zatrudnianie cudzoziemców

Na dzień 31 lipca 2023 r. (czyli do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego) przewidziano wygaśnięcie specjalnych, wprowadzonych w związku z pandemią COVID-19, rozwiązań dla cudzoziemców, przedłużających legalność ich pobytu i pracy w Polsce na okres epidemii / zagrożenia epidemicznego.

Z uwagi na powyższe:

wszystkie dokumenty pobytowe, które utraciły ważność po 14 marca 2020 r. i zostały przedłużone na mocy ustawy antykryzysowej, muszą zostać odnowione;
pracodawcy muszą zadbać o wystąpienie o dokumenty legalizujące pracę cudzoziemca najpóźniej w okresie do 31 lipca 2023 r. 30 dni od daty zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego.

Oczywiście należy mieć na uwadze, że aktualnie, z powodu wojny za naszą wschodnią granicą, obywatele Ukrainy przybyli do Polski po 23 lutego 2023 r., korzystają z ochrony czasowej UE i w ich przypadku obowiązują prostsze zasady zatrudniania, niezależnie od kwestii związanych z wirusem SARS-CoV-2.

Poniżej wyjaśnienia Urzędu do spraw Cudzoziemców ze strony www.mos.cudzoziemcy.gov.pl/:

Uchylenie przepisów szczególnych wprowadzonych na czas pandemii COVID-19 – zadbaj o legalizację pobytu

Cudzoziemcy korzystający z uchylanych rozwiązań prawnych związanych z pandemią COVID-19, powinni zadbać o swój dalszy legalny pobyt w Polsce lub w odpowiednim czasie powrócić do swojego kraju pochodzenia. W przypadku osób chcących pozostać w kraju w okresie od dnia 24 sierpnia br., zalecamy odpowiednio wcześniejsze złożenie właściwych wniosków o uzyskanie zezwolenia na pobyt czy też karty pobytu (w zależności od sytuacji formalno-prawnej danego cudzoziemca).

W obecnym stanie prawnym obowiązuje szereg przepisów ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 z późn. zm.). Ich celem jest zabezpieczenie legalności pobytu cudzoziemców na terytorium Polski w warunkach ograniczeń w życiu społecznym spowodowanych koniecznością przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się pandemii COVID-19.

Obejmują one przedłużenie z mocy prawa:

okresów ważności zezwoleń na pobyt czasowy oraz kart pobytu upływających w okresie od dnia14 marca 2020 r. (w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii) – do 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni;
okresów pobytu i okresów ważności wiz krajowych w przypadkach, gdy ostatni dzień okresu pobytu na podstawie takich wiz wypadałby w okresie od dnia 14 marca 2020 r. (w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii) – do 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni;
terminów na złożenie wniosków o udzielenie zezwolenia pobytowego, przedłużenie wizy lub przedłużenie pobytu w ramach ruchu bezwizowego, czyli:

a) o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy,
b) o udzielenie zezwolenia na pobyt stały,
c) o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
d) o przedłużenie wizy krajowej lub wizy Schengen,
e) o przedłużenie okresu pobytu w ramach ruchu bezwizowego

– do 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni;

wypadających w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii terminów opuszczenia terytorium Polski, wynikających z art. 299 ust. 6 ustawy o cudzoziemcach – do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni;
wypadających w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii terminów dobrowolnego powrotu określonych w decyzjach o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu na podstawie art. 315 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach – do upływu dnia 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni;
wypadających w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii okresów ważności dokumentów wydawanych na czas określony obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin, którzy z nimi przebywają lub do nich dołączają, tj. dokumentów potwierdzających prawo stałego pobytu, kart pobytu członka rodziny obywatela UE oraz kart stałego pobytu członka rodziny obywatela UE – do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni;
wypadających w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii okresów ważności polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca – do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni;
wypadających w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii okresów ważności dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” – do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni;

oraz

uznanie pobytu cudzoziemców na terytorium Polski za legalny z mocy prawa, w sytuacji gdy w dniu 14 marca 2020 r. przebywali w Polsce na podstawie krótkoterminowych tytułów pobytowych, tj.:

a) w ramach ruchu bezwizowego,
b) na podstawie wiz Schengen, niezależnie od państwa wydającego,
c) na podstawie wiz długoterminowych lub dokumentów pobytowych wydanych przez inne państwa obszaru Schengen,
d) na podstawie wiz długoterminowych lub dokumentów pobytowych wydanych przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, które nie są państwami obszaru Schengen (gdy zgodnie z prawem Unii Europejskiej takie wizy lub dokumenty uprawniają do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej),

– od dnia następującego po ostatnim dniu legalnego pobytu wynikającego z tych tytułów do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w zależności od tego, który obowiązywał jako ostatni.

Uchylenie przepisów przewidujących powyższe rozwiązania nastąpi z dniem 24 sierpnia 2023 r. Tym samym wynikający z tych rozwiązań skutek przedłużenia określonych uprawnień, ważności dokumentów czy terminów na dokonanie czynności przez cudzoziemców, zakończy się z upływem ostatniego dnia, w którym będą obowiązywać poszczególne uchylane przepisy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Należy przy tym pamiętać, że opisane powyżej rozwiązania prawne mogą przestać być aktualne wcześniej niż w dniu 24 sierpnia 2023 r. ale tylko w przypadku odpowiednio wczesnego odwołania obowiązującego obecnie na terytorium Polski stanu zagrożenia epidemicznego (i nie zastąpienia go ponownie stanem epidemii). Spowodowałoby to, że rozpoczęłyby swój bieg określone w uchylanych przepisach terminy 30-dniowe, z których upływem następowałby upływ przedłużonych okresów uprawnień, ważności dokumentów czy terminów na dokonanie czynności.

Przedłużanie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego (przed zmianą przepisów obowiązującą od 30 grudnia 2023 r.)

Od 1 lipca 2023 r. Minister Zdrowia odwołał stan zagrożenia epidemicznego w Polsce (mocą rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego). Natomiast 6 sierpnia 2023 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy art. 10 i art. 23 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, które:

uchylają art. 15h ustawy antykryzysowej i
określają w zamian końcowe daty przedłużania orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

Do 5 sierpnia 2023 r. orzeczenia wydane przez zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności, były przedłużane na podstawie art. 15h ustawy antykryzysowej. Od 6 sierpnia 2023 r. obowiązują określone, graniczne daty ważności tych orzeczeń.

Orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, które utraciły ważność do 5 sierpnia 2023 r.

Orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, którego okres ważności upłynął:

do 31 grudnia 2020 r. – zachowuje ważność do 31 grudnia 2023 r.,
w okresie od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. – zachowuje ważność do 31 marca 2024 r.,
w okresie od 1 stycznia 2022 r. do 5 sierpnia 2023 r. – zachowuje ważność do 30 września 2024 r.

Orzeczenia te będą jednak ważne nie dłużej niż do dnia wydania nowego, ostatecznego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

Orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, które utraciły ważność po 5 sierpnia 2023 r.

Orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, którego okres ważności upłynęła 6 sierpnia 2023 r. lub później, nie podlega przedłużeniu. Ich okres ważności skończy się w terminie określonym w orzeczeniu.

Orzeczenia ZUS

Nowe przepisy art. 10 i art. 23 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, które będą obowiązywać od 6 sierpnia 2023 r. nie dotyczą orzeczeń lekarzy orzeczników ZUS. Zatem mogą być one przedłużane tylko w oparciu o art. 15zc ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. – tzw. „Tarczy antykryzysowej”⁵. Dlatego orzeczenie ZUS o:

niezdolności do pracy lub
niezdolności do samodzielnej egzystencji,

które traci ważność w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, zachowuje ważność przez kolejne 3 miesiące od dnia upływu terminu jego ważności. Wniosek o wydanie nowego orzeczenia musi być jednak złożony przed upływem terminu ważności wcześniejszego orzeczenia.

Okres 30 dni, następujący po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, upłynął 31 lipca 2023 r. A więc orzeczenia ZUS, które wygasły 1 sierpnia 2023 r. lub później, nie mogły być przedłużone. Ich okres ważności skończy się w terminie określonym w orzeczeniu.

Źródło: PFRON

Przedłużenie ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo orzeczeń o stopniu niepełnosprawności wydanych na czas określony

Orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, których ważność upłynęła po 5 sierpnia 2023 r., a także orzeczenia których ważność przedłużono podczas epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego, zachowają ważność do 30 września 2024 r., jednak nie dłużej niż do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, stanie się ostateczne. Tak stanowi przepis art. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2023 r. poz. 2768), która weszła w życie z dniem 30 grudnia 2023 r.

Wspomniana wyżej ustawa uchyla art. 23 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, na mocy którego orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o którym mowa w art. 15h ustawy antykryzysowej, którego okres ważności:

upłynąłby do dnia 31 grudnia 2020 r. – miały zachować ważność do dnia 31 grudnia 2023 r.,
upłynąłby w okresie od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. – miały zachować ważność do dnia 31 marca 2024 r.,
upłynąłby w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 5 sierpnia 2023 r. – miały zachować ważność do dnia 30 września 2024 r.,

jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego ostatecznego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Ułatwienia dotyczące certyfikatów rezydencji

W art. 31ya ustawy antykryzysowej wprowadzono szczególne ułatwienia dotyczące posługiwania się certyfikatami rezydencji podczas stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, ogłoszonego z powodu COVID-19, a także w okresie kolejnych dwóch miesięcy od odwołania tego stanu.

W związku z zakończniem stanu zagrożenia epidemicznego, płatnicy od 2 września 2023 r. nie mogą już korzystać z ułatwień wskazanych w ust. 1 i 3 przywołanego wyżej przepisu, na mocy których:

ustawodawca zezwolił – w okresie stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonych z powodu COVID-19, a także w ciągu kolejnych 2 miesięcy po ich odwołaniu – na uwzględnianie certyfikatu rezydencji podatnika obejmujący 2019 r. lub 2020 r. pod warunkiem uzyskania oświadczenia podatnika co do aktualności zawartych w nim danych;
wprowadzono tymczasowe rozwiązanie zezwalające na to, by certyfikatem rezydencji niezawierającym okresu ważności, w odniesieniu do którego okres 12 kolejnych miesięcy od jego wydania upływał w czasie trwania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego w związku z COVID-19, posługiwać się w czasie obowiązywania tych stanów oraz przez 2 miesiące po ich odwołaniu.

Co ważne, art. 31ya ust. 2 ustawy antykryzysowej stanowi, iż w czasie trwania stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego w związku z COVID-19, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy po ich odwołaniu, miejsce zamieszkania lub siedziby podatnika dla celów podatkowych może być potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli podane w niej informacje nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym. Rozwiązanie to zostało na stałe – bez ograniczeń czasowych – wprowadzone do ustaw podatkowych (w art. 41 ust. 9e ustawy PIT oraz art. 26 ust. 1n ustawy CIT).

Poniżej informacja Ministerstwa Finansów z 22 maja 203 r. przekazana do mediów na zapytania dziennikarzy:

Do kiedy – do końca sierpnia, do 1 września czy do końca września 2023 r. – płatnicy CIT i PIT mogą stosować ułatwienia wynikające z Art. 31ya specustawy antycovidowej w zakresie certyfikatów rezydencji? Przepis obowiązuje w czasie stanu zagrożenia epidemicznego, ogłoszonego z powodu COVID-19, a także w okresie kolejnych 2 mies. od odwołania tego stanu, a odwołanie ma nastąpić z dniem 1.07.2023 r.

W art. 31ya ustawy antycovidowej wprowadzono szczególne ułatwienia dotyczące posługiwania się certyfikatami rezydencji podczas stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, ogłoszonego z powodu COVID-19, a także w okresie kolejnych 2 miesięcy od odwołania tego stanu. Termin 2 miesięcy wskazany w tym przepisie należy interpretować stosownie do przepisów art. 12 § 3 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem, terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Jeżeli zatem odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego nastąpi 1 lipca 2023 r., to koniec obowiązywania art. 31ya ustawy antycovidowej nastąpi z upływem 1 września 2023 r. Oznacza to, że podatnicy nie będą uprawnieni do dalszego stosowania art. 31ya ustawy antycovidowej począwszy od 2 września 2023 r. Regulacja odpowiadająca art. 31ya ust. 2 ustawy antycovidowej, została na stałe wprowadzona do ustaw podatkowych (w art. 41 ust. 9e ustawy PIT oraz art. 26 ust. 1n ustawy CIT).

Oznacza to, że obecnie bez ograniczeń w czasie stosowany jest przepis, zgodnie z którym miejsce zamieszkania lub siedziby podatnika dla celów podatkowych może być potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym.

źródło: eureka.mf.gov.pl

Powrót do spisu treści