Jeśli chodzi o ulgę dla tzw. klasy średniej w ujęciu miesięcznym, to podkreślić należy przede wszystkim, iż stosować ją należało na listach płac do czerwca 2022 r. Polega ona na tym, że za miesiące, w których podatnik (pracownik) uzyskał w danym zakładzie pracy podlegające opodatkowaniu według ogólnych zasad przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy w wysokości wynoszącej od 5.701 zł do 11.141 zł, płatnik (pracodawca) pomniejsza dochód o kwotę ulgi w wysokości obliczonej według określonego wzoru.
I tak, dla pracowników, których uzyskane w danym miesiącu podlegające opodatkowaniu przychody z umowy o pracę wynoszą co najmniej 5.701 zł i nie przekraczają kwoty 8.549 zł, kwota ulgi powinna być obliczana wedle wzoru:
(A x 6,68% – 380,50 zł) ÷ 0,17
gdzie A oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy PIT.
Przykład
Wyliczenie kwoty ulgi dla pracownika otrzymującego co miesiąc stałe wynagrodzenie za pracę na poziomie 6000 zł brutto:
[(6000 zł × 6,68% – 380,50 zł)] ÷ 0,17 = 119,41 zł.
Natomiast dla pracowników, których uzyskane w danym miesiącu podlegające opodatkowaniu przychody z umowy o pracę wynoszą więcej niż 8.549 zł i nie przekraczają kwoty 11.141 zł, kwotę ulgi obliczać należy wedle wzoru:
(A x (-7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17
gdzie A znów oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 ustawy PIT.
Przykład
Wyliczenie kwoty ulgi dla pracownika otrzymującego co miesiąc stałe wynagrodzenie za pracę na poziomie 9000 zł brutto:
[(9000 zł × (-7,35%) + 819,08 zł)] ÷ 0,17 = 926,94 zł.
Wyliczona z zastosowaniem ulgi dla klasy średniej zaliczka na podatek podlega pomniejszeniu o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o ile oczywiście pracownik złożył oświadczenie PIT-2.
Zauważmy, że z pierwotnej wersji projektu w zakresie zmian w podatku PIT wynikało, że ulgą dla klasy średniej nie będą objęte przychody z umowy o pracę, do których zastosowanie mają 50-procentowe tzw. koszty autorskie, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT, czyli koszty stosowane m.in. w przypadku nauczycieli akademickich, programistów, architektów, artystów i dziennikarzy.
Na szczęście, z wersji projektu, która trafiła do Sejmu zostało wykreślone zastrzeżenie dotyczące wyłączenia spod działania omawianej ulgi przychodów twórców i artystów będących pracownikami w zakresie, w jakim mają do nich zastosowanie 50% koszty. Tym samym rzeczona ulga przysługuje podatnikowi uzyskującemu przychody ze stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, niezależnie od rodzaju stosowanych do nich kosztów.
Warto w tym miejscu podkreślić, że dla pracodawców wyznacznikiem wskazującym na możliwość zastosowania ulgi dla klasy średniej jest wyłącznie poziom miesięcznych przychód pracownika. Przepis wprowadzający ulgę dla klasy średniej czyli nowy ust. 2a w art. 32 ustawy PIT nakazuje pracodawcom odnoszenie się wszakże do miesięcznego poziomu przychodu pracowników. Roczny przedział przychodowy dotyczy uwzględniania ulgi dla tzw. klasy średniej w finalnym rozliczeniu podatkowym dokonywanym przez pracownika za dany rok.
Jeśli pracodawca miałby kierować się np. spodziewaną (prognozowaną) roczną wysokością przychodu pracownika przy ocenianiu możliwości uwzględniania nowej ulgi, to w danym roku mógłby zacząć ją stosować dopiero wtedy, gdy suma przychodów zatrudnionej osoby z danego roku wyniesie nie mniej niż 68.412 zł. A zatem wcześniej płatnik nie mógłby stosować ww. ulgi, nawet, gdyby pracownik osiągałby miesięczny przychód z umowy o pracę z przedziału od 5.701 zł do 11.141 zł.
Warto w tym miejscu podkreślić, że dla pracodawców wyznacznikiem wskazującym na możliwość zastosowania ulgi dla klasy średniej jest wyłącznie poziom miesięcznych przychód pracownika. Przepis mówiący o zasadach uwzględniania ulgi dla klasy średniej na listach płac, czyli nowy ust. 2a w art. 32 ustawy PIT nakazuje pracodawcom odnoszenie się wszakże do miesięcznego poziomu przychodu pracowników. Roczny przedział przychodowy dotyczy uwzględniania ulgi dla tzw. klasy średniej w finalnym rozliczeniu podatkowym dokonywanym przez pracownika za dany rok.
Jeśli pracodawca miałby kierować się np. spodziewaną (prognozowaną) roczną wysokością przychodu pracownika przy ocenianiu możliwości uwzględniania nowej ulgi, to w danym roku mógłby zacząć ją stosować dopiero wtedy, gdy suma przychodów zatrudnionej osoby z danego roku wyniesie nie mniej niż 68.412 zł. A zatem wcześniej płatnik nie mógłby stosować ww. ulgi, nawet, gdyby pracownik osiągałby miesięczny przychód z umowy o pracę z przedziału od 5.701 zł do 11.141 zł.
Niestety resort finansów w poradniku: „Ulga dla klasy średniej. Co powinien wiedzieć pracodawca” stwierdził, że:
- pracodawca, ustalając prawo do omawianej ulgi za poszczególne miesiące musi sprawdzać, czy suma wypłaconych danemu pracownikowi przychodów z pracy na etacie nie przekracza maksymalnego limitu przychodów rocznych uprawniających do ulgi, czyli kwoty 133.692 zł;
- po przekroczeniu ww. limitu należy przestać stosować u tego pracownika ulgę dla klasy średniej.
Zaprezentowana przez fiskus interpretacja nie wynika jednak z przepisów. Potwierdza to chociażby odpowiedź samego resortu finansów udzielona na livechacie dla księgowych w dniu 26 stycznia 2022 r., w której stwierdzono, że:
„Płatnik kontroluje wyłącznie limity miesięczne (art. 32 ust. 2a). Limity roczne kontroluje podatnik poprzez składanie i wycofywanie wniosku o niepomniejszanie dochodów o kwotę ulgi dla klasy średniej (art. 32 ust. 2b). Zaliczki na podatek ze stosunku pracy są co do zasady ograniczone do zdarzeń, które występują w danym miesiącu, a nie narastająco jak przy działalności gospodarczej. Płatnik nie jest więc zobowiązany do uwzględniania okoliczności, które wystąpiły w innym miesiącu niż miesiąc, w którym dokonywany jest pobór zaliczki. Przesądza to tym treść art. 32 ust. 2a, w którym określone zostały miesięczne limity przychodów, które jest obowiązany uwzględnić płatnik dokonując wypłat wynagrodzenia za pracę w danym miesiącu.”.
Reasumując, płatnik (pracodawca) w okresie od stycznia do czerwca 2022 r. był uprawniony do stosowania ulgi dla tzw. klasy średniej za miesiące, w których jego pracownik uzyska u niego opodatkowane według skali podatkowej przychody z umowy o pracę w wysokości od 5.701 zł do 11.141 zł. |
Płatnik przy stosowaniu ulgi dla tzw. klasy średniej i wyliczaniu istotnej w jej kontekście kwoty przychodu, uwzględniać powinien więc wyłącznie te podlegające opodatkowaniu na ogólnych zasadach przychody, które pracownik osiąga w jego zakładzie pracy. Oznacza to, że każdy z podmiotów zatrudniających powinien stosować rzeczoną ulgę niezależnie, bez uwzględniania przychodów z innych miejsc pracy.
Przykład
Niebędący uczestnikiem PPK 30-letni pracownik otrzymuje co miesiąc stała pensję na poziomie 8.800 zł brutto. Ma on prawo do 1/12 kwoty zmniejszającej podatek oraz podstawowych kosztów uzyskania przychodu.
Rozliczenie jego listy płac z zastosowaniem reguł obowiązujących w okresach od stycznia do czerwca i od lipca do grudnia 2022 r. (bez stosowania tzw. „rolowania” zaliczek podatkowych), powinno wyglądać jak niżej:
Wyliczenia wg zasad przewidzianych od lipca 2022 r. | Wyliczenia wg zasad obowiązujących do końca czerwca 2022 r. | ||||
Składniki | Działanie | Kwota | Działanie | Kwota | |
1 | Wynagrodzenie za pracę | 8.800,00 | 8.800,00 | ||
2 | Podstawa wymiaru składek społecznych | 8800 zł | 8.800,00 | 8800 zł | 8.800,00 |
3 | Składka na ub. emerytalne | 8800 zł × 9,76% | 858,88 | 8800 zł × 9,76% | 858,88 |
4 | Składki na ub. rentowe | 8800 zł × 1,5% | 132,00 | 8800 zł × 1,5% | 132,00 |
5 | Składka na ub. chorobowe | 8800 zł × 2,45% | 215,60 | 8800 zł × 2,45% | 215,60 |
6 | Suma składek na ub. społeczne | 858,88 zł + 132 zł + 215,6 zł | 1.206,48 | 858,88 zł + 132 zł + 215,6 zł | 1.206,48 |
7 | Stawka % podatku | 12% | 17% | ||
8 | Koszty uzyskania przych. | 250,00 | 250,00 | ||
9 | Kwota ulgi dla tzw. klasy średniej | ulga nie obowiązuje | 0,00 | [(8800 zł × (-7,35%) + 819,08 zł)] ÷ 0,17 | 1.013,41 |
10 | Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych | 8800 zł – 1206,48 zł (skł. społeczne finans. przez zatrudnionego) – 250 zł – 0 zł | 7.344,00 | 8800 zł – 1206,48 zł (skł. społeczne finans. przez zatrudnionego) – 250 zł – 1013,41 zł | 6.330,00 |
11 | Kwota zmniejszająca PIT-2 | 300,00 | 425,00 | ||
12 | Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem | (7344 zł × 12%) – 300 zł | 581,28 | (6330 zł × 17%) – 425 zł | 651,10 |
13 | Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne | 8800 zł – 1206,48 zł (skł. społ. fin. przez zatrud.) | 7.593,52 | 8800 zł – 1206,48 zł (skł. społ. fin. przez zatrud.) | 7.593,52 |
14 | Składka zdrowotna | 7593,52 zł × 9% | 683,42 | 7593,52 zł × 9% | 683,42 |
15 | Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek US | 581,28 zł po zaokrągleniu do pełnych zł | 581,00 | 651,1 zł po zaokrągleniu do pełnych zł | 651,00 |
16 | Kwota netto | 8800 zł – 1206,48 zł – 683,42 zł – 581 zł | 6.329,10 | 8800 zł – 1206,48 zł – 683,42 zł – 651 zł | 6.259,10 |