Praca zdalna w czasie kwarantanny lub izolacji

Praca zdalna w okresie kwarantanny i izolacji

Przebywanie przez pracownika na obowiązkowej kwarantannie nie wyklucza możliwości wykonywania przez niego pracy zdalnej, przy czym w opinii części autorów, wymagana jest tu zgoda zatrudnionego na świadczenie pracy. Mimo, iż polecenie wykonywania pracy zdalnej w myśl przepisów ustawy antykryzysowej nie wymaga aprobaty pracownika, to jednak należy zauważyć, że decyzja o skierowaniu na kwarantannę zwalnia pracownika z obowiązku świadczenia pracy na podobnych zasadach jak zwolnienie lekarskie. Z tego powodu za zasadny powinno uznawać się pogląd, iż pracodawca nie może w analizowanym przypadku jednostronnie zobowiązać pracownika do pracy, natomiast – w odróżnieniu od „typowego”, tradycyjnego zwolnienia lekarskiego – może za zgodą pracownika zlecać mu pracę zdalną.

Za realizację zadań służbowych w omawianych okolicznościach zatrudnionemu przysługuje normalne wynagrodzenie za pracę, w myśl art. 80 Kodeksu pracy.

Miejmy na uwadze, że w Dzienniku Ustaw pod pozycją 2112 opublikowano ustawę z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID‑19, która dodała do ustawy antykryzysowej następującego przepisu:

„Art. 4h. 1. W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej kwarantannie, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Do warunków świadczenia pracy stosuje się przepisy art. 3 ust. 3–8.

2. W przypadku świadczenia pracy w trakcie kwarantanny, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, ani świadczenie pieniężne z tytułu choroby określone w odrębnych przepisach.”

Wśród osób zajmujących się zagadnieniami kadrowo-płacowymi istniały wątpliwości odnośnie możliwości świadczenia pracy zdalnej w trakcie izolacji domowej. Zdania w tym temacie były podzielone. Ustawodawca w końcu to zauważył i wprowadził do porządku prawnego ustawę dopuszczającą świadczenie pracy zdalnej (za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego) przez pracownika przebywającego na izolacji domowej.

Chodzi tu o opublikowaną w Dzienniku Ustaw pod pozycją 2157 ustawę z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Dodała ona (z mocą od 5 grudnia 2020 r.) do ustawy antykryzysowej następujące przepisy:

„Art. 4ha. 1. W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej izolacji w warunkach domowych, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Do warunków świadczenia pracy stosuje się przepisy art. 3 ust. 3–8.

2. W przypadku świadczenia pracy w trakcie izolacji w warunkach domowych, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 1974 r. – Kodeks pracy ani świadczenie pieniężne z tytułu choroby.

Art. 4hb. Za okres nieświadczenia pracy w trakcie kwarantanny albo izolacji w warunkach domowych przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, albo świadczenie pieniężne z tytułu choroby.”

W uzasadnieniu do omawianej ustawy wskazano, że:

Istotą zmiany wprowadzanej w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, polegającej na dodaniu art. 4ha, jest stworzenie podstawy prawnej pozwalającej pracownikowi lub innej osobie zatrudnionej, przebywającej w izolacji w warunkach domowych w związku z pozytywnym wynikiem testu na obecność wirusa SARS-CoV-2, na wykonywanie pracy zdalnej (art. 1 pkt 1). Możliwość taka została przewidziana w dodawanym, na mocy art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, art. 4h w odniesieniu do kwarantanny.

Izolację stosuje się wobec osób, co do których wiadomo, że są zakażone wirusem SARS-CoV-2. Ma ona na celu odosobnienie osób chorych od osób zdrowych. Izolacja pozwala na obserwację oraz leczenie osób chorych. Osoby izolowane mogą pozostawać pod opieką w swoich domach, w szpitalach lub innych wyznaczonych placówkach (tzw. izolatoriach). Co istotne, izolowana osoba zakażona nie zawsze jest tzw. „osobą objawową”, co oznacza, że nie stwierdza się u niej jakichkolwiek objawów choroby zakaźnej lub przebieg choroby jest skąpoobjawowy. Jak pokazują dostępne dane, koronawirus u dużej liczby chorych przebiega bezobjawowo. Okoliczności te uzasadniają wprowadzenie możliwości wykonywania przez takie osoby pracy zdalnej, za zgodą pracodawcy, przy zachowaniu reżimu sanitarnego.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że liczba zakażeń wirusem SARS-CoV-2 w Rzeczypospolitej Polskiej może skutkować deficytem pracowników w zakładach pracy, a przez to zagrażać utrzymaniu ciągłości ich działania. Zarówno pracodawcy prywatni, jak i podmioty publiczne, mogą stanąć przed zagrożeniem ograniczenia bądź, w najgorszym przypadku – utraty możliwości realizacji swoich zadań, z uwagi na zwiększającą się liczbę pracowników przebywających na kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych.

Mając na uwadze powyższe oraz okoliczność, iż ustawodawca uregulował omawianą kwestię w przypadku kwarantanny, proponuje się wprowadzenie analogicznego rozwiązania umożliwiającego pracownikom objętym izolacją w warunkach domowych, którzy nie przejawiają symptomów choroby COVID-19 bądź objawy tej choroby mają łagodny przebieg, wykonywanie pracy zdalnej. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia pracownika w okresie świadczenia przez niego pracy zdalnej podczas izolacji w warunkach domowych, uzyska on prawo do wynagrodzenia chorobowego, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, albo do świadczenia pieniężnego z tytułu choroby za pozostały okres przebywania w izolacji w warunkach domowych, w trakcie którego nie świadczy pracy zdalnej.

Zobacz tekst ustawy (Dz.U. z 2020 r. poz. 2157)

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 3 ust. 3-8 ustawy antykryzysowej:

wykonywanie pracy zdalnej może zostać polecone, jeżeli pracownik ma umiejętności i możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania takiej pracy i pozwala na to rodzaj pracy; w szczególności praca zdalna może być wykonywana przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość lub dotyczyć wykonywania części wytwórczych lub usług materialnych,
narzędzia i materiały potrzebne do wykonywania pracy zdalnej oraz obsługę logistyczną pracy zdalnej zapewnia pracodawca,
przy wykonywaniu pracy zdalnej pracownik może używać narzędzi lub materiałów niezapewnionych przez pracodawcę, pod warunkiem że umożliwia to poszanowanie i ochronę informacji poufnych i innych tajemnic prawnie chronionych, w tym tajemnicy przedsiębiorstwa lub danych osobowych, a także informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
na polecenie pracodawcy, pracownik wykonujący pracę zdalną ma obowiązek prowadzić ewidencję wykonanych czynności, uwzględniającą w szczególności opis tych czynności, a także datę oraz czas ich wykonania,
pracownik sporządza ewidencję wykonywanych czynności w formie i z częstotliwością określoną w poleceniu,
pracodawca może w każdym czasie cofnąć polecenie (tu zgodę) wykonywania pracy zdalnej.

Powrót do spisu treści