W Dzienniku Ustaw pod poz. 1008 oraz 1009 opublikowano dwa rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 czerwca 2021 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19, na mocy których dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w okresie od 7 do 25 czerwca 2021 r.
Wcześniej, w Dzienniku Ustaw z 2020 r. pod poz. 1961, 1962, 2108, 2109, 2339 i 2340 oraz w Dzienniku Ustaw z 2021 r. pod poz. 106, 107, 204, 206, 286,287, 368, 369, 455, 456, 558, 559, 655, 656, 750, 751, 863, 864, 933 oraz 934 opublikowano rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19, na podstawie których prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przyznano łącznie na okresy od 9 listopada 2020 r. do 24 grudnia 2020 r. oraz od 28 grudnia 2020 r. do 6 czerwca 2021 r.
Przypomnijmy, że dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługiwał rodzicom praktycznie od początku pandemii koronawirusa. Chociaż w maju umożliwione zostało ponowne otwarcie żłobków i przedszkoli, to prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego zostało zapewnione do 26 lipca br.
Później – wraz z rozpoczęciem roku szkolnego – zasiłek został przywrócony w przypadku zamknięcia placówek, niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19. Na takich zasadach zasiłek przysługiwał do 20 września br.
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 przewiduje możliwość wydłużenia okresu pobierania dodatkowego zasiłku w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Rząd po raz kolejny zdecydował się na taki krok.
„Wznowiony” dodatkowy zasiłek opiekuńczy należny jest przez okres od 9 listopada 2020 r. do 24 grudnia 2020 r. oraz od 28 grudnia 2020 r. do 25 czerwca 2021 r.
W jakich przypadkach dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje?
- w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły lub klubu dziecięcego z powodu COVID-19, do którego dzieci lub osoby dorosłe niepełnosprawne uczęszczały
- w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19.
- dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje również w przypadku ograniczonego otwarcia powyżej wymienionych placówek
Kto może liczyć na prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
Tak jak do tej pory dodatkowy zasiłek opiekuńczy należy się:
- rodzicom dzieci w wieku do lat 8,
- ubezpieczonym rodzicom dzieci:
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
- ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje wtedy, gdy nie ma możliwości zapewnienia przez placówkę opieki nad dziećmi lub dorosłymi osobami niepełnosprawnymi.
Wyjaśnienia ZUS
Od 9 listopada 2020 r. do 24 grudnia 2020 r. oraz od 28 grudnia 2020 r. do 25 czerwca 2021 r. ponownie przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Opieka nad dziećmi do lat 8
Rodzicom dzieci do lat 8 przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy, jeżeli rodzic sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem w przypadku:
- zamknięcia z powodu COVID-19 żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do której uczęszcza dziecko,
- otwarcia tych placówek, gdy brak jest możliwości zapewnienia przez te placówki opieki z powodu ich ograniczonego funkcjonowania w czasie trwania COVID-19 albo
- braku możliwości sprawowania opieki przez nianię (link do strony zewnętrznej) lub braku możliwości sprawowania opieki przez dziennego opiekuna (link do strony zewnętrznej) z powodu COVID-19.
Jeżeli rodzic nie skorzysta z opieki nad dziećmi zapewnionej przez żłobek, klub dziecięcy, dziennego opiekuna, przedszkole, oddział przedszkolny w szkole podstawowej i inną formę wychowania przedszkolnego lub przez szkołę, przysługuje mu dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Natomiast jeśli rodzic skorzysta z opieki zapewnionej dzieciom przez taką placówkę, nie ma prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
Opieka nad dziećmi niepełnosprawnymi
Od 9 listopada 2020 r. do 24 grudnia 2020 r. oraz od 28 grudnia 2020 r. do 25 czerwca 2021 r. dodatkowy zasiłek opiekuńczy z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do której uczęszcza dziecko, ale również w przypadku ich otwarcia, gdy placówki te nie mogą zapewnić opieki albo w przypadku braku możliwości sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 przysługuje ubezpieczonym rodzicom dzieci w wieku:
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Dotyczy to także rodziców lub opiekunów pełnoletnich osób niepełnosprawnych zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, tj. szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad dorosłymi osobami niepełnosprawnymi przysługuje również w przypadku, gdy placówka jest otwarta, ale nie może zapewnić opieki, np. ze względu na ograniczenie w liczbie podopiecznych.
Kiedy dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje
Trzeba pamiętać, że nie zmieniły się zasady przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego czy urlopu wychowawczego).
Zasiłek ten nie przysługuje również, gdy dana placówka (np. szkoła) zapewni opiekę dziecku i rodzic z tej opieki skorzysta.
Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?
Nie zmieniły się zasady występowania o dodatkowy zasiłek opiekuńczy.
Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy, wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem. Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Bez oświadczenia ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.
Trzeba pamiętać, że nie zmieniły się zasady przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego czy urlopu wychowawczego).
Dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach.
Instrukcja, jak złożyć oświadczenie przez portal PUE ZUS (plik doc 572kb).
Otwarcie żłobków i przedszkoli a dodatkowy zasiłek opiekuńczy – wyjaśnienia resortu pracy
Co w sytuacji, gdy rodzic złożył już wniosek o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres do 25 kwietnia, a od 19 kwietnia żłobki i przedszkola są znowu otwarte? W tych okolicznościach wypłata świadczeń przysługiwała jedynie do 18 kwietnia 2021 r. bez konieczności składania nowych wniosków lub korygowania wniosków już złożonych.
W związku z tym, że od 19 kwietnia br. nastąpiło otwarcie żłobków i przedszkoli, resort pracy wyjaśnił co dalej z dodatkowym zasiłkiem opiekuńczym.
W przypadku wniosków o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego – złożonych przez rodziców za okres do 25 kwietnia 2021 r. – w związku z otwarciem żłobków i przedszkoli od 19 kwietnia 2021 r. – wypłata świadczeń przysługiwała jedynie do 18 kwietnia 2021 r. bez konieczności składania nowych wniosków lub korygowania wniosków już złożonych.
Natomiast w sytuacji, gdy mimo otwarcia placówek opiekuńczych (żłobków, przedszkoli) od 19 kwietnia 2021 r. nastąpi jednak nieprzewidziane zamknięcie placówki lub ograniczone funkcjonowanie w związku z COVID-19, w celu wypłaty zasiłku za okres po 18 kwietnia 2021 r. (czyli od 19 kwietnia br.) rodzice są zobowiązani do złożenia nowego wniosku o wypłatę zasiłku – za okres, w jakim placówka jest zamknięta. Zgodnie z obecnie obowiązującym rozporządzeniem w sprawie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego – zasiłek ten przysługuje do 25 czerwca 2021 r. Przepisy umożliwiają jednak jego wydłużenie.
Rada Ministrów zdecydowała o wydłużeniu prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego o kolejne dwa tygodnie, czyli do 25 czerwca br.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w sytuacji zamknięcia lub ograniczonego funkcjonowania otwartych placówek, zapewniających dziecku opiekę, a także w przypadku niemożności jej zapewnienia przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu zamknięcia lub czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje wówczas, gdy placówki są nadal zamknięte ze względu na COVID-19 oraz w sytuacji, gdy placówka, która wznowiła działalność stacjonarną, zostanie zamknięta lub jej funkcjonowanie – mimo że jest otwarta – zostanie ograniczone ze względu na nieprzewidziane zamknięcie klasy czy oddziału.
– Oznacza to, że zasiłek przysługuje w sytuacji, gdy nie będzie możliwości zapewnienia opieki nad dziećmi lub dorosłymi osobami niepełnosprawnymi. Jeżeli np. żłobek, do którego miało uczęszczać nasze dziecko, zostanie czasowo zamknięty, to taki zasiłek będzie nam przysługiwał – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia lub ograniczonego funkcjonowania placówek przysługuje:
- rodzicom dzieci w wieku do lat 8,
- ubezpieczonym rodzicom dzieci:
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
- ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą.
Jak wynika z wyjaśnień ZUS, w związku z otwarciem od 19 kwietnia 2021 r. żłobków, klubów dziecięcych, dziennych opiekunów, przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz podmiotów prowadzących inne formy wychowania przedszkolnego, nadal obowiązuje zasada, zgodnie z którą dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli placówka jest otwarta, a rodzice podejmą decyzję o pozostawieniu dziecka w domu.
Ustalanie prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od 19 kwietnia 2021 r. w związku z otwarciem żłobków i przedszkoli:
- w przypadku gdy oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem za łączny okres od 12 do 25 kwietnia 2021 r. złożył rodzic dziecka, które nie jest jeszcze w wieku szkolnym, oświadczenie to stanowi wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres do 18 kwietnia 2021 r. Na tej podstawie przysługuje prawo do zasiłku bez konieczności składania nowego oświadczenia lub korygowania oświadczenia już złożonego, nie dłużej niż do 18 kwietnia 2021 r.
- w przypadku, gdy pomimo otwarcia od 19 kwietnia 2021 r. żłobków i przedszkoli nastąpi jednak zamknięcie danej placówki lub jej ograniczone funkcjonowanie w związku z COVID-19, w celu wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres po 18 kwietnia 2021 r. rodzic dziecka, które nie jest jeszcze w wieku szkolnym składa nowe oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem. Na tej podstawie przysługuje prawo do zasiłku, nie dłużej niż 25 czerwca2021 r.
Źródło: GOV.PL, ZUS
