Komentarz do ustawy zasiłkowej 2022 czyli do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

Jak wyliczać świadczenia chorobowe. Jak ustalać podstawę zasiłku i wynagrodzenia za chorobę – komentarz ZUS do ustawy zasiłkowej

Wyliczanie świadczeń chorobowych (czyli wynagrodzenia za czas chorobę, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, wypadkowego lub świadczenia rehabilitacyjnego) można zasadniczo podzielić na następujące etapy:

1. ustalenie podstawy świadczenia z poszczególnych miesięcy;
2. podzielenie sumy podstaw przez liczbę miesięcy, które uwzględniono przy obliczaniu świadczenia chorobowego;
3. podzielenie skalkulowanej w powyższy sposób kwoty przez 30 (niezależnie od liczby dni w miesiącu);
4. pomnożenie otrzymanego wyniku (zaokrąglonego do 2 miejsc po przecinku) przez odpowiednią stawkę procentową świadczenia;
5. pomnożenie wyliczonej w punkcie 4 dniówki przez liczbę dni, za które należne jest świadczenie chorobowe.

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133, z poźn. zm.), zwana dalej „ustawą”, określa zasady ustalania prawa do zasiłków, ich wysokości oraz zasady wypłaty zasiłków dla wszystkich osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu określonemu ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423, z późn. zm.).

Są to:

1. podlegający ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo:
   1. pracownicy,
   2. członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
   3. osoby odbywające służbę zastępczą,
   4. małżonek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
2. podlegający ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie:
   1. osoby wykonujące pracę nakładczą,
   2. osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące, w tym osoby świadczące pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej przepisami ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2021 r. poz. 75, z późn.),
   3. osoby prowadzące działalność pozarolniczą oraz osoby z nimi współpracujące,
   4. osoby współpracujące z przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną, który nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej (zwani dalej: współpracującymi z osobami korzystającymi z „ulgi na start”),
   5. osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
   6. doktoranci, którzy rozpoczęli studia doktoranckie nie wcześniej niż w roku akademickim 2019/2020,
   7. duchowni.

W dalszej części komentarza osoby te są nazywane ubezpieczonymi.

Jak ustalać podstawę świadczeń chorobowych po długiej nieobecności w pracy

Nierzadko zdarza się, że pracownik zyskuje prawo do zasiłku lub wynagrodzenia chorobowego bezpośrednio po długiej nieobecności, spowodowanej np. chorobą, służbą wojskową, urlopem bezpłatnym lub tym o charakterze rodzicielskim. Bywa, że czas takiej absencji trwał bezpośrednio przed powstaniem niezdolności do pracy przez cały okres, z którego ustala się podstawę wymiaru świadczenia chorobowego (np. przez okres 12 miesięcy).

W takich okolicznościach bazę obliczeniową należności chorobowej stanowi wynagrodzenie za miesiąc, w którym powstała niedyspozycja zdrowotna.

Ww. wynagrodzenie przyjmuje się:

• • • w należnej w miesiącu wystąpienia choroby wysokości określonej w umowie o pracę, jeśli pracownik otrzymuje wynagrodzenie stałe lub
    • w przeciętnej miesięcznej wysokości wypłaconej (za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy) pracownikom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy, u którego przysługuje świadczenie, jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie zmienne.

Tak ustalona podstawa dla pracownika pełnoetatowego nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia pomniejszonego o kwotę odpowiadającą 13,71%.

Powyższa reguła obowiązuje także wtedy, gdy w miesiącach, za które wynagrodzenie powinno zostać uwzględnione przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń chorobowych pracownik z przyczyn usprawiedliwionych nie przepracował ani jednego dnia.

Jeśli pracownik wynagradzany zmienną pensją po powrocie z długiej absencji zachoruje, ale zdąży przepracować choćby jeden dzień, wówczas jego pensję należy uzupełnić poprzez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni, które pracownik był obowiązany przepracować w miesiącu powrotu do pracy.

Do wyliczania wynagrodzenia brutto za przepracowaną część miesiąca polecamy kalkulator:

Kalkulator Online – Obliczanie kwoty pomniejszenia wynagrodzenia za okres nieobecności w pracy
Jak obliczyć kwotę pomniejszenia wynagrodzenia za okres nieobecności w pracy (wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca)?
➪ Kliknij i Sprawdź

Do rozliczania na liście płac świadczeń chorobowych i wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca polecamy kalkulator:

Kalkulator Online – Wynagrodzeń – należności ze stosunku pracy
Jak rozliczyć wynagrodzenie i obliczyć netto pracownika (należności ze stosunku pracy)?
➪ Kliknij i Sprawdź

Kalkulator do obliczania świadczeń chorobowych:

Kalkulator Online – Wyliczanie świadczeń chorobowych
Jak obliczać wynagrodzenie za chorobę oraz zasiłek chorobowy, opiekuńczy, wypadkowy i macierzyński?
➪ Kliknij i Sprawdź