Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy został wprowadzony na mocy art. 4 ustawy antykryzysowej. Jest on przyznawany w trybie i na zasadach określonych w ustawie zasiłkowej i nie wlicza się go do limitu 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym.

W aktualnym stanie prawnym, w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID–19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2019 r. poz. 645 i 1590),
dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego

– przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

W konsekwencji, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom lub opiekunom prawnym dzieci, którzy opiekują się:

dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat,
dzieckiem, które posiada orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności – do ukończenia 18 lat,
dzieckiem, które posiada orzeczenie o niepełnosprawności – do ukończenia 16 lat,
dzieckiem, które posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dokumentem do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest oświadczenie ubezpieczonego – Wzór oświadczenia do pobrania (plik docx).

Wzór oświadczenia obowiązujący przed zmianami wprowadzonymi w kwestiach dotyczących omawianego świadczenia (opisanymi poniżej) można pobrać TUTAJ.

Co ważne, od 9 listopada 2020 r. ubezpieczeni znów mogą występować o dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Zmiany w dodatkowym zasiłku opiekuńczym

Z powodu wydłużenia okresu zamknięcia żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych, do których uczęszczają dzieci, rodzicom przyznano prawo do kolejnych dni dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Uprawnienie to dotyczy m.in. ubezpieczonego zwolnionego od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat.

Na mocy ROZPORZĄDZENIA RADY MINISTRÓW z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U. 2020 poz. 1231) wydłużono o kolejne 14 dni, do 26 lipca 2020 r. okres, za który może przysługiwać dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Więcej szczegółów w dalszej części opracowania.

Zauważmy, że ustawodawca przyznał ubezpieczonym prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego w przypadku niemożności sprawowania opieki nad dzieckiem przez nianię lub dziennego opiekuna, a także poszerzył ponadto krąg osób uprawnionych do ww. zasiłku o ubezpieczonych zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki:

nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo orzeczeniem o niepełnosprawności bądź orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;
nad dorosłą osobą niepełnosprawną w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza wspomniany niepełnosprawny.

Modyfikacje, o których mowa wyżej, obowiązywały z mocą wsteczną od 26 marca 2020 r.

Przypomnijmy, że zgodnie z tym, co na swej stronie internetowej już 25 marca 2020 r. wyjaśnił ZUS, osoby, które jeszcze przed wejściem w życie przepisów ustawy antykryzysowej, chciały wystąpić o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na okres dłuższy niż 14 dni po 25 marca br. mogły:

złożyć oświadczenie do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8 z powodu nieprzewidzianego zamknięcia placówki, które jest wnioskiem o wypłatę zasiłku na dalszy (kolejny) okres (dokument ten można złożyć tak jak do tej pory, a zostanie on rozpatrzony po wejściu w życie nowych przepisów)

albo

wystąpić o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach – w takim przypadku zasiłek opiekuńczy przysługiwał będzie w ramach limitu 60 dni w roku kalendarzowym. Do wypłaty zasiłku opiekuńczego wymagane są dokumenty na ogólnych zasadach, w tym wniosek o zasiłek opiekuńczy Z-15A oraz oświadczenie o nieprzewidzianym zamknięciu żłobka, przedszkola lub szkoły (w tym przypadku skoro decyzja o zamknięciu placówek miała miejsce 20 marca br., to należy uznać, że jest to nieprzewidziane zamknięcie placówki). W takiej sytuacji, po wejściu w życie zmian w prawie z mocą wsteczną od 26 marca 2020 r., taki wniosek będzie potraktowany jako wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Będzie to oznaczało, że okres przyznanego zasiłku opiekuńczego, nie będzie uwzględniany do limitu 60 dni, natomiast będzie wliczony do limitu, przez który przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

Co więcej, w ustawie antykryzysowej:

przewidziano możliwość skorzystania z dodatkowego zasiłku opiekuńczego przez osoby objęte ubezpieczeniem emerytalno-rentowym w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników;
wprowadzono zastrzeżenie, że Rada Ministrów w formie rozporządzenia może wydłużyć okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Wyjaśnienia ZUS

31 marca br. Sejm uchwalił ustawę, która wprowadziła zmiany przepisów o dodatkowym zasiłku opiekuńczym.

Od 8 marca obowiązują przepisy, które przewidują dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Przysługuje on m.in. osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym (np. z umowy o pracę, umowy zlecenia, działalności gospodarczej) zwolnionej z pracy, która musi zająć się dzieckiem w wieku do lat 8 z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19.

Przyjęte 31 marca br. przepisy wprowadziły zmiany dotyczące dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Zmiany te polegały na:

wydłużeniu o kolejne 14 dni okresu, przez który przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy,
przyznaniu prawa do tego zasiłku rodzicom dzieci niepełnosprawnych w wieku powyżej 8 lat.

Ubezpieczony rodzic dziecka, który opiekuje się dzieckiem do lat 8, z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19, w myśl ww. zmian mógł otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez kolejny okres do 14 dni. Nowy 14 dniowy okres wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego obowiązywał od 26 marca 2020 r. Od tej daty z dodatkowego zasiłku opiekuńczego mogli skorzystać nie tylko rodzice, których dziecko uczęszczało do żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, ale także rodzice, których dzieckiem opiekowała się „niania” (z którą rodzice zawarli umowę uaktywniającą) albo dzienny opiekun, jeśli z powodu COVID-19 nie mogą opiekować się dzieckiem.

Rozszerzenie uprawnień na rodziców dzieci niepełnosprawnych

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19 przysługuje od 26 marca br. także ubezpieczonym rodzicom dzieci:

do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Nowe przepisy przyznały także prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, tj. szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze.

Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem (plik docx 38kb). Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Oświadczenie można złożyć w dowolnym momencie, ale trzeba je złożyć, bo bez niego ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.

Osoby, które przed uchwaleniem nowych przepisów złożyły już oświadczenie do wypłaty tego zasiłku nie muszą go składać ponownie. Na jego podstawie otrzymają zasiłek za dalszy okres.

Osobom, które złożyły wniosek o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach, wniosek taki będzie potraktowany jako wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na dalszy okres. Będzie to oznaczało, że okres przyznanego zasiłku opiekuńczego, nie będzie uwzględniany do limitu 60 dni, natomiast będzie wliczony do limitu kolejnych 14 dni, przez który przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

Trzeba pamiętać, że nie zmieniły się zasady przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek w dodatkowym wymiarze 14 dni przysługuje łącznie obojgu rodzicom, niezależnie od liczby dzieci, które wymagają opieki. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego, czy urlopu wychowawczego).

Dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach.

Instrukcja jak złożyć oświadczenie przez portal PUE ZUS (plik doc 527kb).

Dodatkowy zasiłek do 26 lipca (zmiany w ramach tarczy 4.0 i nowe rozporządzenia RM)

W Dzienniku Ustaw pod poz. 1231 i 1232 pojawiły się dwa rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lipca 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19. Na ich mocy z dodatkowego zasiłku opiekuńczego ubezpieczeni mogli korzystać do 26 lipca 2020 r.

Wcześniej w Dzienniku Ustaw pod poz. 1108 i 1109 opublikowano dwa rozporządzenia Rady Ministrów z 25 czerwca 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19, dzięki którym ubezpieczeni mogli korzystać z dodatkowego zasiłku opiekuńczego do 12 lipca 2020 r.

Jeszcze wcześniej przepisy tarczy 4.0 wydłużyły okres pobierania zasiłku opiekuńczego do 28 czerwca 2020 r.

Co ważne, od 25 maja 2020 r. na mocy ustawy nowelizującej z 14 maja 2020 r. (czyli ustawy z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 – Dz.U. z 2020 r. poz. 875) prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przewidziano wyłącznie:

dla ubezpieczonego zwolnionego od wykonywania pracy oraz dla funkcjonariusza, zwolnionego od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki – w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo w przypadku niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ze względu na konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;
dla ubezpieczonego zwolnionego od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna;
dla rolników sprawujących opiekę nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dodajmy, że resort pracy od początku zapewniał, że od 25 maja 2020 r. zasiłek opiekuńczy powinien przysługiwać również na dzieci pełnosprawne do lat 8 (czyli na dotychczasowych warunkach) – przeczytać o tym można chociażby TUTAJ. Niestety podstawa prawna do tego pojawiła się z opóźnieniem – przy kolejnej nowelizacji ustawy antykryzysowej (w ramach tzw. tarczy 4.0).

W tarczy 4.0* przewidziano:

wydłużenie dodatkowego zasiłku opiekuńczego do 28 czerwca 2020 r.,
zachowanie prawa do ww. zasiłku dla tych samych osób co do 24 maja (czyli również dla rodziców dzieci do lat 8),
wejście w życie powyższych rozwiązań z mocą od 25 maja,
zasadę dzięki której Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia określić dłuższy okres pobierania ww. zasiłku niż wskazany termin dla poszczególnych grup osób uprawnionych oraz w zależności od funkcjonowania poszczególnych placówek

* ustawa z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (zwana tarczą 4.0).

W rezultacie powyższych modyfikacji, do 26 lipca 2020 r. została przedłużona wypłata dodatkowego zasiłku opiekuńczego ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi zwolnionemu od pełnienia służby z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki:

nad dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej (czyli zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8) w przypadku
- zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19,
- otwarcia placówek, o których mowa wyżej, w czasie trwania COVID-19,
nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego – w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19,
nad dorosłą osobą niepełnosprawną – w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna,
nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, albo dorosłą osobą niepełnosprawną również w przypadku otwarcia placówek, o których mowa wyżej, w czasie trwania COVID-19.

Komunikat ZUS z 7 czerwca 2020 r. odnośnie dodatkowego zasiłku opiekuńczego od 25 maja 2020 r.

Uchwalona przez Sejm ustawa z 4 czerwca br. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 382) wprowadziła zmiany w przepisach o dodatkowym zasiłku opiekuńczym.

Ustawa przewiduje, że ubezpieczonym rodzicom dzieci w wieku do lat 8, które nie mają orzeczenia o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego, przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy:

z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do której uczęszcza dziecko albo braku możliwości sprawowania opieki przez nianię lub braku możliwości sprawowania opieki przez dziennego opiekuna z powodu COVID-19,
w przypadku otwarcia tych placówek, w czasie trwania COVID-19, jeżeli rodzic sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem.

Okres dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał od 25 maja 2020 r. do 28 czerwca 2020 r.

Rozpatrywanie wniosków

Mimo niezakończonego procesu legislacyjnego (ustawa została przekazana do Senatu), rodzice dzieci do lat 8 mogą składać wnioski o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od 25 maja 2020 r. zarówno do ZUS, jak i płatników składek (pracodawców, zleceniodawców). Płatnicy składek, który wypłacają zasiłki, powinni więc przyjmować wnioski swoich ubezpieczonych o dodatkowy zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad dziećmi do lat 8 za okres od 25 maja 2020 r. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy zostanie wypłacony przez ZUS lub płatnika składek po wejściu w życie ustawy.

Nie zmieniły się zasady występowania o dodatkowy zasiłek opiekuńczy oraz wzór oświadczenia do uzyskania dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

Jeśli przed wejściem w życie ustawy ubezpieczony wystąpił o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach określonych w ustawie zasiłkowej z tytułu zamknięcia placówki, do której uczęszcza jego dziecko, okres ten nie powinien być liczony do limitu 60 dni wypłaty zasiłku opiekuńczego w tym roku kalendarzowym.

Wyjaśnienia ZUS z 24 czerwca 2020 r.

Tarcza 4.0 wprowadziła zmiany w przepisach o dodatkowym zasiłku opiekuńczym (jej przepisy weszły w życie 24 czerwca br. ale z mocą obowiązującą od 25 maja br.)

Zgodnie z przepisami, ubezpieczonym – rodzicom dzieci w wieku do lat 8, które nie mają orzeczenia o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego – przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy:

w związku z zamknięciem z powodu COVID-19 żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do której uczęszcza dziecko albo braku możliwości sprawowania opieki przez nianię (link do strony zewnętrznej) lub braku możliwości sprawowania opieki przez dziennego opiekuna (link do strony zewnętrznej) z powodu COVID-19,
w przypadku otwarcia tych placówek w czasie trwania COVID-19, jeżeli rodzic sprawuje osobistą opiekę nad dzieckiem.

Okres dodatkowego zasiłku opiekuńczego

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje od 25 maja 2020 r. do 26 lipca 2020 r.

Wnioski złożone przed 24 czerwca br.

Jeśli przed wejściem w życie nowych przepisów ubezpieczony wystąpił o zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach, określonych w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 8, wniosek ten zostanie potraktowany jak wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Okres wypłaconego zasiłku nie zostanie wliczony do limitu 60 dni wypłaty zasiłku opiekuńczego w tym roku kalendarzowym.

Jeżeli rodzice dzieci do lat 8 bez orzeczenia o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego, złożyli przed 24 czerwca br. wnioski o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od 25 maja 2020 r. w ZUS albo u płatnika składek (pracodawcy, zleceniodawcy), wniosek ten zostanie rozpatrzony po wejściu w życie nowych przepisów.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy – opieka nad dziećmi niepełnosprawnymi

Nie zmieniają się zasady korzystania z dodatkowego zasiłku opiekuńczego z powodu zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły w związku z COVID-19 albo braku możliwości sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 przez ubezpieczonych rodziców dzieci:

do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dotyczy to także rodziców lub opiekunów osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, tj. szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje nie dłużej niż do 26 lipca 2020 r.

Jak uzyskać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Nie zmieniły się zasady występowania o dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

Trzeba pamiętać, że nie zmieniły się zasady przysługiwania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Zasiłek ten nie przysługuje, jeśli drugi z rodziców dziecka może zapewnić dziecku opiekę (np. jest bezrobotny, korzysta z urlopu rodzicielskiego, czy urlopu wychowawczego).

Dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach.

Instrukcja jak złożyć oświadczenie przez portal PUE ZUS (plik docx 546kb).

137 dni łącznego limitu

RM wydała kolejne dwa rozporządzenia w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1231 i 1232). Na ich mocy, dodatkowy zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w art. 4 ust. 1-1d oraz art. 4a ust. 1 i 1a ustawy antykryzysowej, przysługuje nie dłużej niż do dnia 26 lipca 2020 r.

W aktualnym stanie prawnym, ubezpieczony mógł wnioskować o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na poniższe okresy:

od 12 do 25 marca 2020 r. (14 dni);
od 26 marca do 8 kwietnia 2020 r. (kolejne 14 dni);
od 9 do 26 kwietnia 2020 r. (kolejne 18 dni);
od 27 kwietnia do 3 maja 2020 r. (kolejne 7 dni);
od 4 maja do 24 maja 2020 r. (kolejne 21 dni);
od 25 maja do 14 czerwca 2020 r. (kolejne 21 dni);
od 15 do 28 czerwca 2020 r. (kolejne 14 dni);
od 29 czerwca do 12 lipca 2020 r. (kolejne 14 dni);
od 13 do 26 lipca (kolejne 14 dni).

Reasumując, dodatkowy zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad dzieckiem do 8 lat przysługuje do 137 dni, a w pozostałych przypadkach do 123 dni, nie dłużej niż do 26 lipca 2020 r. Okres ten nie jest wliczany do limitu 60 dni w roku kalendarzowym z tytułu opieki nad dzieckiem do 14 lat, ani do limitu 30 dni w roku kalendarzowym z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym.

Warto w tym miejscu zapoznać się z kilkoma odpowiedziami na pytania najczęściej pojawiające się w temacie przedłużenia okresu dodatkowego zasiłku opiekuńczego:

Moje dziecko za miesiąc kończy 8 lat, szkoły pozostają zamknięte, czy przysługuje mi dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Tak, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje rodzicom dzieci do 8. roku życia w związku z zamknięciem żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli czy szkół z powodu zagrożenia koronawirusem.

Jeżeli żłobek, do którego uczęszcza moje dziecko, zostanie otwarty np. 11 maja, to do tego czasu mam prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

Tak, dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał.

Co w sytuacji, gdy żłobek się otworzy, ale ze względów bezpieczeństwa ograniczy liczbę dzieci, które mogą do niego uczęszczać?

W takim przypadku dodatkowy zasiłek opiekuńczy również będzie przysługiwał.

A jeżeli mimo otwarcia placówki opieki nie zdecyduję się posłać do niej mojego dziecka? Czy wtedy stracę prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

Rodzice mogą być spokojni – jeżeli żłobek czy przedszkole zostaną otwarte, a mimo to rodzic nie zdecyduje się na posłanie dziecka do placówki z powodu stanu epidemii, dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał.

Czy w takim przypadku również wystarczy złożyć oświadczenie, w którym wskażę, w jakim okresie chcę pobierać dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Zasady dokumentowania prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie zmieniły się w związku z wydłużeniem prawa do jego pobierania. Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem. Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Oświadczenie można złożyć w dowolnym momencie, ale trzeba je złożyć, bo bez niego ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.
nbsp;

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy od 27 lipca do 31 sierpnia nie przysługuje (informacja resortu pracy)

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy, o którym mowa w ustawie antykryzysowej przysługiwał osobom uprawnionym do 26 lipca br. W art. 4 ust. 3 ww. ustawy zawarto delegację dla Rady Ministrów do przedłużenia jego wypłaty. Z informacji zamieszczonej na stronie internetowej resortu pracy www.gov.pl/web/rodzina wynika, że nie został on przedłużony na dalszy okres:

„Z uwagi na okres wakacyjno-urlopowy oraz istotne zmniejszenie się liczby osób korzystających z dodatkowego zasiłku opiekuńczego, z tego świadczenia rodzice dzieci do 8 roku życia mogą korzystać do dnia 26 lipca br.

Po tym okresie, zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa istnieje nadal możliwość korzystania z zasiłku opiekuńczego. W przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę lub opiekuna dziennego – zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu rodzicowi dziecka w wieku do lat 8 przez łączny okres 60 dni w roku (na wszystkie dzieci).
Zasiłek opiekuńczy w wymiarze 60 dni w roku (łącznie na wszystkie dzieci) przysługuje również w przypadku choroby dziecka w wieku do ukończenia 14 roku życia.

W przypadku dzieci niepełnosprawnych, które ukończyły 14 lat, legitymujących się orzeczeniem znacznym stopniu niepełnosprawności lub wymagających opieki w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, ten zasiłek, w wymiarze 30 dni, przyznawany jest do 18 roku życia. Na tych samych zasadach, zasiłek ten przysługuje również m.in. w przypadku gdy rodzic stale opiekujący się dzieckiem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub wymagającym opieki w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji nie może zapewnić opieki dziecku np. na skutek choroby.”.

Reasumując, od 27 lipca 2020 r. ubezpieczeni nie mogą już występować o dodatkowy zasiłek opiekuńczy, gdyż rząd nie zdecydował się na kolejne przedłużenie okresu pobierania wspomnianego świadczenia. Od tego dnia należny może być zasiłek opiekuńczy na ogólnych zasadach, przy czym jak podkreślił ZUS na swej stronie internetowej, zamknięcia placówki na okres przerwy wakacyjnej nie można traktować jak nieprzewidzianego zamknięcia. Dotyczy to każdej placówki, do której uczęszcza dziecko (szkoły, przedszkola, żłobka) zamkniętej z powodu przerwy wakacyjnej.

Wyjaśnienia ZUS

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy wprowadzony został ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374, z późn. zm.), jako szczególne świadczenie z powodu COVID-19.

Zasiłek ten przysługiwał w okresie od 12 marca do 26 lipca 2020 r. Tak więc rodzice/opiekunowie mogli sprawować osobistą opiekę nad dziećmi przez okres ponad czterech i pół miesiąca, otrzymując dodatkowy zasiłek opiekuńczy, wynoszący 80% wynagrodzenia, stanowiącego jego podstawę wymiaru. Mimo, że od 6 maja br. zostały otwarte żłobki i przedszkola, prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego zostało zapewnione do 26 lipca br. Dzięki takiemu rozwiązaniu zagwarantowano możliwość zapewnienia osobistej opieki nad dziećmi w ramach prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego, również przez pierwszy miesiąc wakacji.

Obecnie, w przypadku spełnienia warunków określonych ustawowo, z tytułu osobistej opieki nad dziećmi, można skorzystać z zasiłku opiekuńczego, określonego przepisami ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020 r. poz. 870), zwanej dalej ustawą zasiłkową.

Zgodnie z ustawą zasiłkową, zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, które nie ukończyło 8 lat i wystąpiła jedna z następujących sytuacji:

nieprzewidziane zamknięcie żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
konieczność izolacji dziecka z powodu podejrzenia o nosicielstwo choroby zakaźnej,
choroba niani (z którą rodzic ma zawartą umowę uaktywniającą) lub dziennego opiekuna, którzy opiekują się dzieckiem,
poród lub choroba małżonka lub rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem, a poród lub choroba uniemożliwia tę opiekę,
pobyt w szpitalu albo innej placówce leczniczej małżonka lub rodzica dziecka, którzy stale opiekują się dzieckiem.

Z przepisu art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej wynika, że nie każde zamknięcie placówki uprawnia do zasiłku opiekuńczego, a tylko takie, które jest nieprzewidziane. Za nieprzewidziane zamknięcie placówki, do której uczęszcza dziecko, uważa się takie, o którym ubezpieczony dowiedział się w terminie krótszym niż 7 dni przed dniem jej zamknięcia. Stąd też zamknięcia placówki na okres przerwy wakacyjnej nie można traktować jak nieprzewidzianego zamknięcia. Dotyczy to każdej placówki, do której uczęszcza dziecko (szkoły, przedszkola, żłobka) zamkniętej z powodu przerwy wakacyjnej.

W związku z tym, w takim przypadku nie przysługuje zasiłek opiekuńczy, gdyż nie jest to okoliczność uprawniająca do zasiłku opiekuńczego na zasadach ogólnych wynikających z ustawy zasiłkowej. Również o nieprzewidzianym zamknięciu placówki trudno mówić, gdy dziecko nie zostało przyjęte do żłobka/przedszkola z powodu limitu miejsc lub w sytuacji gdy rodzic dziecka został poinformowany o odmowie przyjęcia dziecka. Nie są to okoliczności uprawniające ubezpieczonych do zasiłku opiekuńczego.

Prawo do zasiłku opiekuńczego na zasadach ogólnych określonych w ustawie zasiłkowej może być przyznane, gdy żłobek/przedszkole, do których uczęszczają dzieci (przyjęte do tych placówek w ramach limitów) zostaną zamknięte z powodów nieprzewidzianych, np. kwarantanny placówki z powodu COVID-19, zagrożenia powodzią, remontu spowodowanego nagłą okolicznością.

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym. Nie zależy on od liczby osób uprawnionych do zasiłku, liczby dzieci lub członków rodziny, którzy wymagają opieki.

Źródło: ZUS

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy od września 2020 r.

Od 1 do 20 września 2020 r. rodzicom i opiekunom przysługiwać będzie dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia placówek zapewniających opiekę oraz w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z koronawirusem. Tak wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 opublikowanego w Dzienniku Ustaw pod poz. 1489 (https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2020/1489).

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługiwał rodzicom praktycznie od początku pandemii koronawirusa i chociaż od 6 maja br. umożliwione zostało otwarcie żłobków i przedszkoli, to prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego zostało zapewnione do 26 lipca br.

– Rodzice i opiekunowie mogli sprawować osobistą opiekę nad dziećmi przez okres ponad czterech i pół miesiąca. Dzięki takiemu rozwiązaniu zagwarantowano możliwość zapewnienia osobistej opieki nad dziećmi w ramach prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego również przez pierwszy miesiąc wakacji – mówi minister rodziny, pracy i polityki społecznej Marlena Maląg.

Po 26 lipca rodzice mieli dalej możliwość korzystania z zasiłku opiekuńczego na zasadach ogólnych.

– W związku z rozpoczęciem roku szkolnego od 1 września rodzicom i opiekunom przysługiwać będzie dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia czy niemożności zapewnienia opieki przez szkołę, przedszkole czy żłobek. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał do 20 września, jednak w razie konieczności ten okres może zostać wydłużony – informuje minister Marlena Maląg.

W jakich przypadkach dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał?

W przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły lub klubu dziecięcego z powodu COVID-19, do którego dzieci lub osoby dorosłe niepełnosprawne uczęszczały, oraz
W przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19.

Kto może liczyć na prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

Tak jak do tej pory dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia lub ograniczonego funkcjonowania placówek przysługiwać będzie:

rodzicom dzieci w wieku do lat 8,
ubezpieczonym rodzicom dzieci:
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą.

Poniżej przygotowany przez MRPiPS zestaw najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi o „wznowiony” dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

W jakim przypadku przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje:

w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły lub klubu dziecięcego z powodu COVID-19, do którego dzieci lub osoby dorosłe niepełnosprawne uczęszczały, oraz
w przypadku niemożności zapewnienia opieki przez żłobek, klub dziecięcy, przedszkole, placówkę pobytu dziennego oraz inną placówkę lub podmiot zatrudniający dziennych opiekunów z powodu czasowego ograniczenia funkcjonowania tych placówek w związku z COVID-19.

Komu należy się „wznowiony” dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy w przypadku zamknięcia lub ograniczonego funkcjonowania placówek przysługiwać będzie tak jak dotychczas:

rodzicom dzieci w wieku do lat 8,
ubezpieczonym rodzicom dzieci:
- do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
- do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
ubezpieczonym rodzicom lub opiekunom osób pełnoletnich niepełnosprawnych, zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą.

Moje dziecko za miesiąc kończy 8 lat, czy przysługiwał mi będzie dodatkowy zasiłek opiekuńczy?

Tak, dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługiwał będzie rodzicom dzieci do ukończenia 8. roku życia.

W jakim okresie dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał?

Zgodnie z dwoma rozporządzeniami Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 opublikowanymi w Dzienniku Ustaw pod poz. 1489 i 1490 dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje w dniach od 1 do 20 września 2020 r.

Jeżeli szkoła, przedszkole lub żłobek, do którego uczęszcza moje dziecko, zostanie zamknięte np. 10 września, to od tego czasu mam prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

Tak, dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał.

Jakie są zasady przyznawania dodatkowego zasiłku?

Zasady te pozostają bez zmian, czyli obowiązuje:

złożenie oświadczenia u pracodawcy (wzór oświadczenia na stronie ZUS)
złożenie oświadczenia w ZUS (osoby prowadzące działalność pozarolniczą)

Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy, wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem (plik docx 39kb). Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Oświadczenie można złożyć w dowolnym momencie, ale trzeba je złożyć, bo bez niego ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.

Czy dodatkowy zasiłek opiekuńczy wlicza się do limitu przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym?

Nie wlicza się.

Co jest podstawą do wypłaty dodatkowego zasiłku opiekuńczego?

Zasady dokumentowania prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego nie zmieniły się. Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy – oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem. Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Oświadczenie można złożyć w dowolnym momencie, ale trzeba je złożyć, bo bez niego ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku

Źródło: GOV.PL i ZUS